Có thể nói không có nước nào mà việc kê khai thông tin sơ lược hàng hóa cho hải quan (manifest) lại phức tạp và nghiêm ngặt như Mỹ. Nắm được các thủ tục kê khai này sẽ giúp cho các nhà xuất khẩu Việt Nam chủ động đưa hàng hóa vào thị trường Mỹ một cách nhanh chóng và dễ dàng





Cho đến nay hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ phải chịu các biện pháp an ninh sau:
1. Kê khai hải quan tự động (Automatic Manifest System - AMS)
Thông
tin của lô hàng nhập khẩu vào Mỹ phải được kê khai cho Hải quan Mỹ 48
tiếng trước khi tàu ở cảng chuyển tải (Singapore hay Kao Hsiung-Taiwan)
khởi hành đến Mỹ. Thủ tục này được áp dụng từ đầu năm 2003 và nhà xuất
khẩu có trách nhiệm kê khai thông tin này ngay tại cảng xếp hàng ban
đầu.
Hiện nay công việc khai AMS rất dễ dàng và nhanh chóng. Các
công ty giao nhận vận tải (gọi tắt là đại lý vận tải) sẽ giúp nhà xuất
khẩu Việt Nam kê khai thông tin này. Chi phí cho việc khai AMS là
khoảng 25 đô la Mỹ cho một vận đơn hàng hải (Ocean B/L).
2. Kê khai an ninh dành cho nhà nhập khẩu (Importer Security Filing - ISF) Ngoài
việc phải kê khai thông tin hải quan Mỹ tự động, tháng 1-2010 Hải quan
Mỹ và Cơ quan bảo vệ biên giới Mỹ chính thức áp dụng thêm thủ tục kê
khai an ninh dành cho nhà nhập khẩu (ISF).
Ngoài các thông tin
giống như khai AMS, thủ tục khai ISF yêu cầu nhà nhập khẩu ở Mỹ phải
cung cấp thêm thông tin khác như nhà sản xuất, thông tin của nhà nhập
khẩu (importer of record number), mã số hàng hóa (commodity HTSUS
number) và nhà vận tải đóng hàng vào container (consolidatior). Thông
tin này cũng được yêu cầu phải được kê khai cho Hải quan Mỹ 48 tiếng
trước khi tàu ở cảng chuyển tải khởi hành đến Mỹ.
Thường việc kê
khai ISF sẽ cùng lúc với việc khai AMS và các đại lý vận tải sẽ giúp
nhà nhập khẩu kê khai thông tin này. Chi phí cho việc kê khai ISF cũng
khoảng 25 đô la Mỹ cho một vận đơn hàng hải.
3. Soi container (X-ray)
Ngoài
việc phải kê khai thông tin AMS và ISF, Hải quan Mỹ còn áp dụng biện
pháp soi container đối với những container nào có sự nghi ngờ về an
ninh, hoặc đơn giản là kiểm tra ngẫu nhiên. Việc soi container này có
thể diễn ra ở cảng chuyển tải hoặc ở cảng đích ở Mỹ.
Chính vì
những thủ tục kê khai rắc rối trên mà người làm thủ tục xuất khẩu hàng
hóa đi Mỹ thường gặp áp lực về việc kê khai thông tin hàng hóa cho các
đại lý vận tải. Nhất là hiện nay các hãng tàu (như Maersk, Hanjin,
Wanhai...) đang cho triển khai dịch vụ đi thẳng từ cảng Cái Mép đến Mỹ
mà không phải qua cảng chuyển tải. Cho nên nếu ngày tàu chạy là thứ Tư
thì thứ Bảy tuần trước đó các nhà xuất khẩu Việt Nam phải nhanh chóng
hoàn thành việc kê khai thông tin hàng hóa cho đại lý vận tải, mặc dù
ngày thứ Hai tuần sau nhà xuất khẩu mới tiến hành lấy container để đóng
hàng và làm thủ tục xuất đi.
Đã có một số sự việc phát sinh, xin được liệt kê để các nhà xuất khẩu Việt Nam lưu ý:
Chậm
kê khai AMS: Một khi nhà xuất khẩu không thể hoàn thành việc kê khai
AMS theo quy định thì lô hàng đó sẽ không được xếp lên tàu ở cảng Cái
Mép để xuất đi Mỹ, trừ khi lô hàng này được chuyển qua cảng chuyển tải
(Singapore hay Kao Hsiung). Do đó nhà xuất khẩu cần tham vấn lịch tàu
của đại lý vận tải để có kế hoạch chuẩn bị thông tin hàng hóa trước.
Chỉnh
sửa AMS: Việc chỉnh sửa AMS này thường xảy ra do số lượng hàng hóa thực
tế xuất đi có sự khác biệt so với lúc kê khai AMS ban đầu, hoặc thông
tin về người nhận hàng sai sót, khi đại lý vận tải đã hoàn tất việc kê
khai. Lúc đó đại lý vận tải phải kê khai lại AMS và Hải quan Mỹ sẽ áp
dụng mức lệ phí chỉnh sửa là 40 đô la Mỹ cho một lần chỉnh sửa.
Chậm
kê khai ISF: Trên nguyên tắc việc kê khai ISF do nhà nhập khẩu chịu
trách nhiệm. Nhưng nếu chậm kê khai ISF hoặc kê khai không đầy đủ thì
nhà nhập khẩu có thể chịu mức phạt lên đến 5.000 đô la Mỹ/lô hàng.
Thường các công ty vừa và nhỏ hay các doanh nghiệp gia đình ở Mỹ hay bị
vướng mắc về việc khai ISF này. Đã có trường hợp công ty nhập khẩu là
một công ty lớn ở Mỹ cũng bị sai sót khi kê khai ISF. Vì vậy các công
ty xuất khẩu Việt Nam cần đảm bảo với nhà nhập khẩu Mỹ đã thông suốt
việc kê khai ISF này.
Hàng hóa bị giữ lại để soi container
(X-ray): Đây là vướng mắc lớn nhất hiện nay mà các công ty xuất khẩu
hay gặp phải. Lưu ý là việc giữ lô hàng lại để soi hàng là do Hải quan
Mỹ thực hiện lúc container đang ở cảng chuyển tải hoặc container đã đến
Mỹ. Tùy theo điều kiện thương mại (FOB hoặc CIF) mà nhà xuất khẩu hay
nhà nhập khẩu Mỹ chịu trách nhiệm chi trả chi phí này. Chi phí phát
sinh bao gồm: phí soi container (thường khoảng 200-300 đô la
Mỹ/container 40 feet) và chi phí lưu container ở cảng (vì thời gian để
kiểm tra thường mất một tuần hoặc hơn).
Hiểu được quy trình này
các doanh nghiệp sẽ tránh được những rắc rối hay hiểu lầm đáng tiếc. Ví
dụ, một công ty xuất hàng đi Mỹ tham dự hội chợ triển lãm nhưng bị Hải
quan Mỹ giữ lại soi hàng. Do thời gian kiểm tra lâu nên công ty xuất
khẩu không kịp đưa hàng vào triển lãm (cần nhớ Hải quan Mỹ rất nguyên
tắc) và công ty nọ khiếu nại đòi đại lý vận tải bồi thường. Điều này là
không đúng vì trường hợp này không phải lỗi của đại lý vận tải.
Trường
hợp khác, có công ty xuất khẩu đồ gỗ thường hay bị Hải quan Mỹ giữ hàng
để kiểm tra. Mặc dù được giải thích là do ngẫu nhiên nhưng công ty nọ
vẫn cho rằng chất lượng dịch vụ của đại lý vận tải không tốt và từ chối
dịch vụ vận tải của đại lý này cho những lô hàng sau đó.
Tương tự,
có trường hợp lô hàng dụng cụ nhà bếp bị giữ để soi container ở cảng
chuyển tải (châu Âu). Do sự không hiểu nhau giữa các bên mà lô hàng bị
lưu container ở cảng chuyển tải 16 ngày, với mức phí lưu container là
gần 40 đô la Mỹ/ngày cho một container 40 feet.
Nếu lô hàng không
xuất đi Mỹ thì nhà xuất khẩu phải yêu cầu đại lý vận tải tuyệt đối
không được chuyển tải (transit) ở Mỹ (kể cả bằng đường hàng không). Vì
khi đó lô hàng bắt buộc phải chịu những thủ tục của Hải quan Mỹ kể
trên. Có trường hợp lô hàng may mặc xuất đi Nam Mỹ nhưng lại được
chuyển tải ở Los Angeles (Mỹ) và đã bị Hải quan Mỹ giữ lại để kiểm tra.
Điều quan trọng là khi sự việc xảy ra nhà xuất khẩu nên thông báo
cho nhà nhập khẩu biết và cùng với đại lý vận tải theo dõi tình hình
sát sao để đảm bảo lô hàng được giải phóng nhanh nhất. Như vậy có thể
tránh việc tranh cãi không cần thiết hay thương lượng về mức phí này mà
có thể ảnh hưởng đến thời gian giải phóng lô hàng.
(Theo tinthuongmai.vn)